Skyhall: nieuwe bestemming voor iconisch luchthavengebouw

Eind 2019 kon Brussels Airport behoorlijke cijfers voorleggen. Meer dan 26 miljoen passagiers – een stijging met 2,7 % tegenover het recordjaar ervoor – vlogen naar tweehonderd verschillende bestemmingen. Om de groei de baas te blijven, staan er aanzienlijke infrastructuurwerken op de planning. RateOne was erbij toen de Skyhall, de grande dame van het Zaventemse luchthavenpatrimonium, zich in haar nieuwe outfit voorstelde.

Halfweg jaren ’50 dreunde de vlakte tussen Melsbroek en Zaventem bij elke slag die een heipaal dieper de grond in drong. België maakte zich klaar voor de Wereldtentoonstelling van 1958. Voor onze nationale luchthaven – toen nog Melsbroek – was dit gebeuren een kantelmoment. Verwacht werd dat het aantal buitenlandse bezoekers exponentieel zou toenemen. Maar de gebouwen van Melsbroek konden dergelijke aantallen niet aan. De plannen waren groots: tussen de startbanen van de voormalige oorlogsbasis, op grondgebied Zaventem, werd een gigantisch complex ingepland. De nieuwe luchthaven zou niet zomaar een start- en vertrekplaats zijn, maar een oord waar de dromen van de internationale burgerluchtvaart een plaatsje zouden vinden: restaurants en tax free shopping in winkels waar België haar luxeproducten in de kijker kon zetten.

De samenstelling van het architectenteam was een compromis à la belge: het bestond uit de Brusselaar Maxime Brunfaut, de Vlaming Geo Bontinck en de Waal Joseph Moutschen. In nauwelijks twee jaar tijd verrees hun futuristische ontwerp uit de vlakte: een betonnen skelet waartegen glazen en aluminium elementen geplaatst werden. Ook het dak was een grote aluminium overspanning waar rekening werd gehouden met het in- en uitzetten van het metaal.

Zaventem werd meteen een begrip. Een halve eeuw lang defileerden miljoenen passagiers en bezoekers over de brug doorheen het gebouw. Stilaan kreeg de Skyhall een plaats in het collectieve Belgische geheugen. Maar na de opening van de nieuwe terminal en Pier B in 1994, en de ingebruikname van Pier A, deemsterde rond de eeuwwisseling de drukte weg.  De Skyhall beantwoordde niet meer aan de actuele normen en comforteisen voor een hedendaagse luchthaven. Na zestig jaar dienst was het gebouw aan een opknapbeurt toe.

Begin 2017 startte Brussels Airport met de complexe renovatie. In een eerste fase werd de glas- en staalstructuur van de façade onder handen genomen. De ingenieuze dakconstructie werd volledig vernieuwd, maar met respect voor de verhoudingen en lijnen van haar toenmalige ontwerpers. Het hele project kostte Brussel Airport 23 miljoen.

Woensdag 29 januari 2020 drukten CEO Arnaud Feist en voorzitter Marc Descheemaecker symbolisch op de rode knop waardoor het doek viel over de jarenlange schoonheidsoperatie.

De nieuwe bestemming valt ietwat buiten het luchthavengebeuren – haar rol van ontvangsthal voor een vliegend reizigerspubliek is uitgespeeld. Maar Zaventem, en bij uitbreiding de hoofdstad van Europa, hebben er een evenementenhal bij die kan ingeschakeld worden voor tentoonstellingen, lezingen en premium evenementen. De site is makkelijk bereikbaar met de trein (hopelijk is de Diabolo-toeslag geen rem), en men investeert volop in nieuwe parkeertorens waar men de wagen kwijt kan.

Het gedurfde architecturale design blijft haast ongewijzigd en herbeleeft vandaag haar grandeur. Wat nooit ophoudt, en steeds verandert, is het verbluffend zicht op de vliegtuigen en de startbaan – een onbetaalbare troef voor een nieuwe toekomst.

Tekst: Cynrik De Decker