Pegasus

is niet het enige paard dat vliegt

Dacht je er al eens over na hoe dat gaat, vliegen met paarden? Moeten ze ook 2 uur op voorhand op het vliegveld aanwezig zijn? Reserveer je een box per paard of betaal je, net zoals bij cargo, per kilo? Is er ook een airhostess aan boord die zorgt voor een hapje en een drankje voor de dieren? Na een bezoek aan EHS (European Horse Services) in Meetkerke, de grootste Belgische speler voor paardentransport, werd alles duidelijk. Het West-Vlaamse bedrijf transporteert jaarlijks zo’n drieduizend paarden via de lucht.

Reisbureau voor paarden

Een volledig nieuwe infrastructuur, bestaande uit meer dan 100 stallen, een overdekte piste, een solarium en bovendien… hygiëne ten top. In dit luxehotel verblijven paarden die straks met het vliegtuig op reis vertrekken. Een team van 18 vaste medewerkers staat klaar om werkelijk alles te regelen: van reisdocumenten tot gezondheidscertificaten, van verzorging en ontspanning tot medische opvolging door een gespecialiseerde paardendierenarts die dagelijks aanwezig is. Reisbureau, hotel, transport… een échte all-inclusive, maar dan voor paarden. En dan zijn er ook nog freelance medewerkers zoals de grooms, dat zijn verzorgers die meereizen met de paarden om hen van nabij op te volgen. Vergelijk het met een persoonlijke air hostess.

België in de top 3

België is het mekka voor de paardenfokkerij. Ons land staat ongetwijfeld in de top drie wat de export van springpaarden betreft. Veel Amerikanen komen daarom naar ons land om paarden te kopen. EHS wordt dan vaak ingeschakeld om de reis van het paard naar de Verenigde Staten te regelen. Naast de verkoop van paarden, heb je ook nog het transport naar wedstrijden. Neem bijvoorbeeld de Longines Masters Series, een van de meest prestigieuze springwedstrijden ter wereld. Deelnemende paarden worden uit verschillende landen naar Luik gebracht. De luchthaven is uitgerust met een Horse-In, een accommodatie om paarden in de meest optimale omstandigheden te laten verblijven voor of na een vlucht. Met een chartervliegtuig vertrekken de dieren samen naar het land van de wedstrijd, bijvoorbeeld Hong Kong of New York.

Hoe verschillend is de vlucht voor paarden in vergelijking met die van mensen? Francine Vantorre van EHS geeft een antwoord op onze vragen.

Via welke luchthavens versturen of ontvangen jullie paarden?

Dat hangt af van de bestemming. Elke luchthaven heeft zo zijn specialiteit. In België doen we 2 tot 3 keer per week beroep op de luchthaven van Luik voor vluchten naar New York alsook naar Dubai en Tel Aviv. Op Oostende en Brussels Airport vertrekken ook soms vluchten, al is dat in mindere mate, omdat deze luchthavens minder bestemmingen hebben en er niet echt voor uitgerust zijn. KLM en Martinair zijn de voornaamste spelers op Amsterdam, Cargolux in Luxemburg en voor vluchten naar Japan en China gaat meestal via Lufthansa in Frankfurt.

Hoe ziet die reis van het paard er precies uit?

Dat is sterk afhankelijk van het land van bestemming. Voor sommige landen moeten paarden voor de reis van 7 tot 30 dagen in quarantaine. Voor Australië en Nieuw-Zeeland gelden er zelfs nog strengere regels. De eigenaar van het paard bepaalt hoe zijn paard moet reizen. Net zoals bij mensen wordt er economy en business class aangeboden. Per container is er plaats voor drie paarden, van elkaar gescheiden door een tussenshot. Reist het dier in business class, dan krijgt het een halve tot zelfs een volledige container ter beschikking. We zorgen dat de paarden zo weinig mogelijk stress ervaren. De dieren moeten vijf uur voor vertrek aanwezig zijn op de luchthaven. We bekijken op welke plaats en naast welk ander paard de dieren het best gezet kunnen worden. Ongeveer een twintigtal minuten voor vertrek gaan de dieren aan boord. Ook de groom gaat aan boord en zorgt voor water en hooi voor het paard.

Ervaren paarden ongemakken tijdens de vlucht?

Sommige dieren kunnen last hebben van stress. Wedstrijddieren die vaak vliegen daarentegen hebben daar geen last van. Je kunt het goed vergelijken met vliegtuigreizen bij mensen. Zij die een enkele keer vliegen voor een zomervakantie zijn misschien iets zenuwachtiger in vergelijking met zakenmensen die wekelijks het vliegtuig nemen voor hun job.

Tijdens de vlucht slapen de paarden meestal, terwijl ze rechtop staan in hun box. De grooms zien erop toe dat de dieren voldoende water drinken tijdens de vlucht. Eten doen ze niet, want dat zou kunnen leiden tot krampen of verstopping van het spijsverteringskanaal en uiteindelijk tot koliek. Er worden geen risico’s genomen, dus het dier krijgt alleen wat hooi aangeboden.

Een vliegtuigticket voor een paard, dure grap zeker?

Dat hangt er allemaal een beetje van af. Het is niet zo dat er standaard vluchten worden voorzien voor paarden. Wij plannen de reis op basis van het aantal en de bestemming. We leven in een kleine wereld, waarin we goed communiceren met onze klanten en partners. Hebben wij bijvoorbeeld een plaats over in een container, dan bieden we die plek aan aan collega’s die misschien nog een paard willen transporteren. Zo wordt er optimaal gepland, zodat er een maximale bezetting is. Hebben wij het transport geregeld, dan wordt de eigenaar van het paard op de hoogte gebracht wanneer zijn paard precies zal reizen. Reist een paard in economy class, dus met 3 paarden in één container, dan komt de reis naar New York ongeveer op € 2500 per paard. Dit omvat de vlucht en de begeleiding door de groom. Daarbij moet je uiteraard ook nog de kosten voor de stalling, de organisatie, het wegtransport en de nodige vaccinaties rekenen.

Een succesvolle business dus?

Je hoort ons niet klagen, al mag het allemaal niet onderschat worden. De kennis die nodig is en de investeringen om deze service te kunnen aanbieden… het is allemaal niet evident. Natuurlijk hebben we geluk dat de paardensport zeer populair is en dat dat in de toekomst wellicht niet snel zal veranderen.

Steward van paarden

Special jobs: groom

In het landelijke Beernem, spreken we af met Gino Verplancke (50). Hij woont er in een oude hoeve, met achteraan, hoe kan het ook anders… een paardenstal. Twee Haflingers komen ons onmiddellijk begroeten. We krijgen een klein uurtje de tijd voor een interview met de groom, want er staat diezelfde avond nog een vlucht op zijn programma.

Gino is zijn hele leven al actief in het paardenwereldje. Eerst gewoon als liefhebber, daarna professioneel als hengstenhouder. Toen het tien jaar geleden plots iets moeilijker ging in de sector, besloot Gino om ‘bij te klussen’. Op aanraden van een bevriend hoefsmid startte hij als groom, een job waarvan hij nooit eerder had gehoord en dus niet eens wist dat het bestond. Inmiddels heeft hij honderden vluchten gedaan, waarvan zo’n 2/3 naar New York.Als ik airmiles zou verdienen, dan kan ik nog een paar keer op reis…

Welke taken voert een groom uit?

Ik werk op zelfstandige basis, onder andere voor European Horse Services uit Meetkerke. In het seizoen – van september tot eind februari – doe gemiddeld twee vluchten per week. Meestal vlieg ik vanop Luik. De Israëlische luchtvaartmaatschappij CAL en ook ASL Group zijn daar zeer actief. Ik ben ongeveer 5 uur op voorhand aanwezig op de luchthaven. Containers checken, de stallen voorzien van hooi en water, de administratieve rompslomp afhandelen. Eenmaal de paarden – na een tweetal uur –  geacclimatiseerd zijn, begint het laden. Als paarden ‘wijd’ gaan staan, duidt dit meestal op stress. Dat wil ik vermijden, aangezien de ruimte in de container eerder beperkt is en de ‘paardenkracht’ van zo’n dier voor nogal wat opschudding kan zorgen.  Voor de boarding gaan de airboxes (stallen waarin de paarden staan tijdens de vlucht) inclusief de paarden ook nog op de weegbrug, zodat de loadmaster de weight & balance kan berekenen.Eenmaal aan boord overleg ik nog even met de piloten. Ik vind het belangrijk dat ze duidelijk geïnformeerd zijn over de toestand van de dieren. De piloten passen op mijn verzoek de temperatuur per zone aan en zorgen, indien nodig, voor wat extra licht in de cargoruimte. In de airboxes zelf is het vrij donker. Soms begeleid ik één paard, soms meerdere. Dat is afhankelijk van de voorschriften van de luchtvaartmaatschappij en uiteraard van de wensen van de klant. Tijdens de vlucht vertoef ik afwisselend in de airboxes en mijn jumpseat. Ik voorzie de dieren van water en check hun gezondheids- en gemoedstoestand. Als ik problemen zie of verwacht, blijf ik ook vaak langere tijd in het cargoruim bij ‘mijn passagiers’. “Ik moet de paarden op de been houden tijdens de vlucht, als ze gaan liggen zijn we verloren.”Na de landing worden de paarden gelost. De transporteur die de paarden afhaalt wordt door mij gebriefd en de nodige administratieve formaliteiten worden afgehandeld. Na een uur of drie zit ik al terug aan boord van datzelfde cargotoestel richting België, met een andere crew en meestal zonder paarden.

Over welke kwaliteiten beschikt een goede groom?

Kennis van en ervaring met paarden is een absolute noodzaak. Weten welke rassen of bloedlijnen gevoelig zijn voor problemen tijdens de vlucht. Risico’s kunnen inschatten en juist kunnen anticiperen. Ik heb dan ook een uitgebreide cursus gevolgd, een soort Eerste Hulp Bij PAARDEN, om ziekteverschijnselen tijdig te kunnen detecteren, medicatie en zo nodig ook een kalmerend middel te kunnen toedienen. Als alles goed gaat is het kinderspel. Als het fout gaat, moet je adequaat kunnen handelen en beslissingen nemen.Verder is talenkennis ook belangrijk. Ik communiceer zowel met de piloten, de autoriteiten, het grondpersoneel als de vrachtwagenchauffeurs. De ene spreekt Frans, de andere Duits, Engels is dan weer de voertaal in de luchtvaart en ook een mondje Spaans komt me vaak goed van pas. ‘Je krijgt makkelijker dingen gedaan’, als je dezelfde taal spreekt.Avontuurlijk ingesteld zijn, dat is toch ook wel een vereiste.

Wat is het mooie aan de job?

Ik werk met paarden en krijg de wereld te zien! Ik bezoek locaties waar ik anders nooit zou komen. Als er technische mankementen zijn aan een vliegtuig en we niet onmiddellijk kunnen terugkeren, maak ik van de nood een deugd om de cultuur op te snuiven, het land te ontdekken. Als we naar Zuid-Amerikaanse bestemmingen of Aziatische bestemmingen vliegen, dan keren we niet met het cargovliegtuig terug, maar zijn we verplicht om een passagiersvlucht te nemen. Ook dan kunnen we er soms van profiteren om eens enkele dagen op de bestemming te blijven.

Zijn er ook mindere kanten?

(lacht) Uiteraard! Stel het je maar allemaal niet té romantisch voor.Ik ga niet ‘op vakantie’ hé, in de eerste plaats is het werken! Werken als groom brengt ook zware fysieke arbeid met zich mee bij het installeren van de containers. En vermoeidheid door de onregelmatige uren, er zijn vele nachten dat ik op de been ben en mijn bed niet zie. Niet alleen de paarden hebben last van een jetlag hé!Last van jetlags?Naar het Oosten vliegen is lastig,richting Westen valt voor mij beter mee.

Hoeveel Belgen zijn er aan de slag als groom?

Ik denk slechts een stuk op zes. Velen voelen zich geroepen door het avontuurlijke aspect, maar eenmaal in het vak beseffen ze pas hoe zwaar het is.De andere grooms die ik ken zijn vooral Nederlanders, enkele Fransen en een paar Duitsers. Er zijn ook enkele vrouwen, als is het toch vooral mannenwereld… de fysieke arbeid die erbij komt mag toch niet onderschat worden. In deze job is het als vrouwniet evident om je mannetje te staan.

Een kleine wereld dus. Vaak dezelfde mensen aan boord?

Als je tien jaar in het vak zit en met dezelfde maatschappijen vliegt, dan begin je elkaar wel te kennen. Zowel de collega-grooms als de piloten. Iedereen kent zijn job en we respecteren elkaar. Er zijn al vele vriendschappen ontstaan doorheen de jaren. We weten de frigo en de koffiezet staan en als de maatschappij dat toelaat, bedienen we elkaar. Op zo’n cargovlucht zijn er 8 stoelen beschikbaar. Twee voor de piloten, zes voor passagiers. Naast de grooms zijn er ook vaak mensen aan boord uit de kunst- of muziekwereld. Ook in die branche wordt er meegevlogen bij het transporteren van dure kunstwerken of muziekinstumenten.

Waarom doe je het en hoe lang nog?

Ik vind het een fantastische job. De verdienste is correct, we worden per vlucht betaald. Als je de job op zelfstandige basis in hoofdberoep uitoefent, kan je er zeker deftig van leven en heb je ook wel nog wat vrije tijd beschikbaar tussen de vluchten door. Echter, de meeste grooms combineren deze job met andere activiteiten. Net zoals ik zitten ze vaak in de paardenfokkerij en het is vooral de combinatie die het zwaar maakt. Op vluchten waar het eens tegenzit, hoor ik vaak collega’s klagen:  “Dit was mijn laatste vlucht, ik stop ermee!”  Als ze dan enkele dagen thuis zijn, begint het weer te kriebelen. (kijkt hoopvol, toch bedenkelijk…) Ik hoop dat ik nog een drietal jaar kan vliegen.

En wat ga je daarna doen? Zelf leren vliegen?

Ik ben altijd gefascineerd geweest door luchtvaart. Ik vind het bijzonder interessant om meer te over de technishe kant van de vliegtuigen waar ik mee meevlieg. Zelf vliegen op een klein toestel zou ik zeker willen doen. (Gino lacht) Ik mag dan misschien wel makkelijk vreemde talen aanleren, in wiskunde was ik nooit een crack. Ik kan het dus beter bij mijn eerste liefde houden: paarden!